Bilgi-İrade İlişkilerinin Değişim Süreçleri ve Yükseköğretime Etkileri

Felsefî tanımı “düşünen canlı” olan insanın birbirinden ayrık olmaksızın canı fizikî varlık, düşünme yönüyle de metafizik bir varlıktır. Bununla birlikte yerkürede bilinçli değişimin öznesi insandır. İnsanın fiziksel değişimlerinin ortalaması hemen hemen aynıdır. Bin yıllardır yazılı kayıtlardan biliriz ki insanın iki gözü, iki eli, bir ağzı bulunmaktadır. Bu nedenle medeniyetler kurup yıkan, sürekli değişen ve gelişen insanın değişimi fiziksel bedeni üzerinden değildir. O zaman insanın değişimi metafizik özellikli fiziksel olmayan düşüncesi üzerindendir. “Düşünmek” ön şart olarak “bilmeyi” gerektirir. Bilen ve bildiğini bilen insan, varlıkla temasından anlamlar elde eder ve yaradılış özelliğiyle anlamları bilgiye çevirir, sonra da iradesiyle eylemde bulunur ve nihayetinde düzenler kurar. İşte insanın bu üçlü mekanizması değiştikçe kültürler ve ona bağlı olarak da medeniyetler değişmiştir. Bu değişimi meydana getiren ilişkinin izi sürüldüğünde bilginin sebep, düzenin sonuç olduğu iradeyle bağlı bir değişim yapısını keşfetmiş oluyoruz. Bu değişim, insanın fiziksel olmayan metafizik yönünden, düşüncenin üzerinden meydana gelmektedir. Anlaşılacağı üzere yeni bir insan tanımlamak zorunlu olarak yeni bir bilgi tanımlamayı gerekli kılmaktadır. Bilginin üretim ve aktarımı sözlü edebiyat dışarda tutulursa tarih boyunca eğitim kurumları üzerinden gerçekleşmiştir. Özellikle yüksek bilgi dediğimiz, toplumlar için değişim ve dönüşümün temelini oluşturan bilgilerin elde edilmesinde yükseköğretim kurumlarının görevi hayati olmuştur. Bu zorunlu ilkelerden hareket edip kendi toplumumuza dönersek Türk toplumu olarak değişim ve dönüşüm isteğimiz varsa öncelikle yeni bilgi üretmek zorundayız. Teknolojinin seküler bilgisinin yanına kişilik inşa edici ahlâkî ödevler tanımlayan, değer üreten bilgiler konulmalı ve bu iki bilginin senteziyle yeni bilgi üretimi yapılmalıdır. Bu yeni bilgiler, müfredatlar yardımıyla yükseköğretim kurumlarımızda gençlerimizle buluşturulmalıdır. Bu durumda Batının sekülerleşmiş dünyasına alternatif yeni bir medeniyet sunma fırsatına erişir ve kendi medeniyetimizi de ihya etmiş oluruz.